گیاهان خانگی سرزنده و شاداب نیازمند مراقبت زیادی هستند؛ ولی به طور کلی مراقبت از گل و گیاه چندان کار دشواری نیست و تنها مستلزم رعایت چند نکته ساده است. ما در ادامه به بررسی برخی از نکات نگهداری گیاهان خانگی خواهیم پرداخت و شما میتوانید با آگاهی و پیروی از آنها در نگهداری گیاهان آپارتمانی خود موفق‌تر عمل کنید.
روش و نکات نگهداری گیاهان گلدانی و خانگی
اصولاً نیازهای گیاهان مختلف به دما، نور، آب، خاک و… با یکدیگر متفاوت است؛ اما میتوان گفت اصول اولیه نگهداری گیاهان آپارتمانی از هر نوعی که باشند تقریباً با یکدیگر مشترک میباشد. راز نگهداری انواع گیاهان آپارتمانی توجه به این اصول مشترک است. نگهداری گلهای آپارتمانی برای بسیاری از افراد لذت‌بخش است و همین امر مراقبت از گل و گیاه را برای آنها آسان‌تر می‌کند. در ادامه به برخی از این اصول مشترک و نکات نگهداری گیاهان خانگی اشاره خواهیم کرد.
۱. آبیاری گیاهان
گیاهان نیز مانند هر موجود زنده دیگری به آب نیاز دارند و آب نقش مهمی در انتقال مواد غذایی در گیاه، ثبات و شکل آنها دارد. آبیاری گیاهان آپارتمانی و روش صحیح انجام آن، از مهمترین آموزش‌های نگهداری گیاهان در خانه است. در نگهداری گیاهان آپارتمانی توجه به آبیاری گیاهان به دلیل تاثیر مستقیم بر متابولیسم و زندگی آنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این میان نوع گیاه تاثیر مستقیمی بر نیاز آبی آن خواهد داشت. برای مثال شما نمی‌توانید کاکتوس و سانسوریا را به یک میزان آبیاری نمایید. پس قدم اول برای آبیاری گیاهان آپارتمانی شناخت نوع گیاه است.
زمان آبیاری
عاملی که تاثیر مستقیمی در زندگی و رشد گیاهان آپارتمانی دارد زمان آبیاری آنها است. در واقع میتوان گفت استفاده از آب در زمان مناسب باعث رشد گیاه به صورت ایده‌آل خواهد شد. اکثر کارشناسان معتقدند مناسب‌ترین زمان برای آبیاری گیاهان صبح زود است؛ زیرا زمانی که شما در ظهر اقدام به آبیاری گیاه می‌کنید به دلیل وجود گرمای زیاد، آب از سطح گیاه شروع به تبخیر شدن می‌نماید و این کار باعث افزایش نیاز آبی گیاه می‌شود که نتیجه آن افزایش حجم آبیاری است. این نکته را نیز در نظر داشته باشید اگر در آبیاری گیاه به هنگام ظهر، قطره‌ای بر برگ گیاه پاشیده شود آن قطره در واقع مانند یک ذره‌بین عمل نموده و باعث سوراخ شدن برگ گیاه آپارتمانی شما خواهد شد.
از طرفی دیگر اگر در شب اقدام به آبیاری گیاهان آپارتمانی کنید به دلیل این که در شب تبخیر بسیار کم است و نیاز آبی گیاه کاهش پیدا می‌کند، حجم آب باقیمانده در گلدان گیاه زیاد می‌شود که همین امر باعث پوسیدگی گیاه و از بین رفتن آن خواهد شد. پس در مراقبت از گل و گیاه به زمان آبیاری بسیار دقت کنید.
میزان آبیاری
هر گیاهی نیاز به میزان متفاوتی از آب دارد. در واقع میتوان گفت نه تنها گونه‌های گیاه در میزان آب با یکدیگر متفاوت هستند بلکه گلدان و خاک هم تعیین‌کننده میزان آبیاری گیاهان می‌باشند. به عنوان یک اصول کلی برای اکثر گیاهان باید زمانی اقدام به آبیاری کنید که خاک آنها هنگام لمس خشک باشد و در مورد گلدان نیز این نکته را به خاطر بسپارید که گلدان‌های آویز معمولا نسبت به گلدان‌های معمولی سریعتر خشک می‌شوند.
در نگهداری گیاهان آپارتمانی همواره این نکته را در نظر داشته باشید که میزان آبیاری گیاهان مختلف با یکدیگر متفاوت است. بعضی از گیاهان به طور طبیعی آب کمتری نیاز دارند. به طور مثال کاکتوس، ساکولنت و گیاهانی با برگ‌های ضخیم جزو این دسته محسوب می‌شوند؛ اما بعضی دیگر از گیاهان عاشق آب می‌باشند در نتیجه نیاز به آبیاری بیشتری دارند. پس عامل تعیین‌کننده در میزان آبیاری گیاهان شناخت از نوع گیاه و خاستگاه اصلی گیاه میباشد.
۲. میزان نور مناسب گیاهان
توجه به میزان نور مناسب برای گیاهان آپارتمانی یکی از مهمترین اصول مراقبت از گل و گیاه میباشد. گیاهان خارج از محیط خانه خصوصاً در فصل تابستان با میزان نور پراکنده‌ای که دریافت می‌کنند می‌توانند به خوبی رشد کنند؛ اما گاهی گیاهانی که در محیط خانه هستند قادر به دریافت نور کافی برای رشد نیستند. در این میان مسئله مهمی که یکی از نکات نگهداری گیاهان خانگی نیز محسوب می‌شود توجه به این موضوع است که نیاز گیاهان آپارتمانی به نور مناسب با هم برابر نیست. نور مورد نیاز برای گیاهان همیشه‌سبز بسیار کم است و به همین دلیل جزو بهترین گیاهان آپارتمانی محسوب می‌شوند.
در حالی که بعضی از گیاهان دیگر در نبود نور کافی به سرعت از بین خواهند رفت. بنابراین لازم است میزان نور مناسب برای رشد کافی گیاه آپارتمانی خود را بشناسید و اگر قادر به تامین نور طبیعی و کافی برای گیاه آپارتمانی خود نیستید به شما توصیه می‌کنیم از نورهای مصنوعی استفاده کنید؛ زیرا با کمک نورهای مصنوعی نیز میتوانید شاهد رشد و گلدهی گیاهان خود باشید. به عنوان یک اصل کلی میتوان گفت که بیشترین میزان نور برای گیاهان سایه‌پسند برای انجام فتوسنتز ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ لوکس و کمترین میزان نور ۵۰۰ لوکس میباشد. برای گیاهان آفتاب‌پسند نیز کمترین میزان نور برای انجام فتوسنتز ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ لوکس است.
۳. خاک مناسب گیاهان
در نگهداری گلهای آپارتمانی توجه به خاک مناسب گیاهان نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا خاک گلدان و ظرفی که در آن قرار دارد به معنای واقعی کلمه پایه و اساس سلامتی گیاه آپارتمانی شما هستند. در واقع گیاه شما بدون خاک مناسب نمی‌تواند به مواد مغذی دسترسی پیدا کند و به خوبی رشد کند، پس در نگهداری گیاهان آپارتمانی برای انتخاب نوع خاک گیاه خود بیشترین حساسیت را به خرج دهید تا همیشه گیاهی شاداب و سالم داشته باشید.
خاک مناسب برای گیاه آپارتمانی بسته به نوع گیاه شما متفاوت میباشد. برای مثال کاکتوسی که برای زنده ماندن در خاک‌های خشک و شنی تکامل یافته است اگر در محیطی قرار گیرد که مخصوص سرخس است به خوبی رشد نمی کند؛ زیرا خاک مخصوص سرخس خاکی مرطوب و غنی از هوموس است؛ اما به طور کلی میتوان گفت همه گیاهان آپارتمانی خاکی را ترجیح می‌دهند که سبک و دارای زهکشی بالا باشد؛ زیرا این نوع بستر اجازه میدهد تا اکسیژن به راحتی به ریشه‌ها برسد.
ترکیبی از کوکوپیت، کمپوست، کود، پیت‌ماس، پرلیت، پوست خرد شده، خزه اسفاگنوم و ورمیکولیت از رایج‌ترین اجزای بیشتر مخلوط‌های خاکی شرکتی محسوب می‌شوند که برای گیاهان مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۴. کوددهی گیاهان
کودها حاوی مواد مفیدی برای تولید میوه، گلدهی و سلامت ریشه و ساقه گیاهان می‌باشند. شاید بتوان گفت کود مایع بهترین کود برای رشد سریع گل و گیاه خانگی میباشد و این کود مخصوص گیاهان آپارتمانی است؛ زیرا به اندازه کافی غذا به تمام سیستم ریشه گیاه می‌رساند؛ اما موضوع قابل اشتراک در میان تمامی گیاهان این است که بهترین زمان کوددهی به آنها در طی فصل رشد‌شان است.
این دوره عموماً فصل بهار و تابستان میباشد. بعضی از گیاهان همیشه‌سبز هستند و نمی توان فصل خاصی برای رشد آنها در نظر گرفت؛ اما این نکته را در نظر داشته باشید که حتی این گونه گیاهان نیز در فصل پاییز و زمستان نیاز کمتری به کود دارند. پس با شناخت زمان مناسب کوددهی گیاه خود، میتوانید به تغذیه هر چه بهتر آن کمک کنید.
شیوه‌های تقویت گیاهان آپارتمانی
شاید بتوان گفت راز نگهداری انواع گیاهان آپارتمانی توجه به نیازهای آنهاست. نکات گفته شده در این مقاله مانند یک کتاب راهنمای نگهداری گیاهان آپارتمانی است که میتوانید با مطالعه آن برای تقویت گلهای آپارتمانی خود و رشد بهتر آنها راه‌حل‌های ساده و کاربردی پیدا کنید. در ادامه به تعدادی از فاکتورهای تقویت گیاهان آپارتمانی اشاره خواهیم کرد که با پیروی از آنها می توانید گیاهانی شاداب و سرزنده داشته باشید.
- نحوه آبیاری مناسب
- نور مناسب
- استفاده از کود و مواد تقویتی
- کنترل آفات گیاهی
- تمیز کردن سطح برگ گیاهان
- انتخاب گلدان مناسب
- انتخاب زیر گلدانی مناسب
- استفاده از قرص‌های آسپرین، آهن و ال‌دی
مراقبت از گیاهان در فصل‌های مختلف سال
واکنش گیاهان در فصول مختلف نسبت به تغییرات محیطی و نیاز گیاه به عوامل رشد، متفاوت است. بنابراین در مراقبت از گل و گیاه شناخت ویژگی‌های زیستی آنها منجر به نگهداری بهینه گیاه در فصول مختلف خواهد شد. در ادامه اصول مراقبت و نکات نگهداری گیاهان خانگی را در سه فصل تابستان، پاییز و زمستان مورد بررسی قرار خواهیم داد.
۱. تابستان
روال نگهداری از گیاهان در فصل تابستان به آسانی شش ماه دوم سال نیست؛ زیرا فصل رشد و نمو و به تبع آن ایجاد شرایط بخصوص برای اغلب گیاهان در دو فصل بهار و تابستان میباشد. در روزهای بسیار گرم در فصل تابستان دو بار آبیاری در روز برای گیاه واجب است. فصل بهار و تابستان بهترین زمان برای کود دهی گیاهان است؛ چون در فصل رشد و نمو قرار دارند.
گیاهان آپارتمانی نیاز به نور مستقیم خورشید ندارند پس در فصل تابستان گیاه را از پنجره دور تر قرار دهید یا در اواسط روز پرده‌ها را بکشید. دمای مناسب برای گیاهان آپارتمانی بین 26 تا 29 درجه است. لذا توجه به دمای محیط نیز در فصل تابستان از اهمیت بسزایی برخوردار است.
۲. پاییز
در فصل پاییز به علت خنک‌تر شدن هوا و دیرتر خشک شدن خاک گیاه تعداد دفعات آبیاری به مراتب کمتر از فصل تابستان است؛ اما برای آبیاری به هیچ‌وجه به طور مستقیم از آب لوله‌کشی استفاده نکنید چون دمای سرد آب به گیاهان آسیب می‌رساند. بهترین دما در این فصل برای رشد مناسب گیاه دمای بین ۱۸ تا ۲۵ درجه میباشد. سعی کنید حداقل فاصله بین گیاه و وسایل گرمایشی موجود در منزل ۱۰ متر باشد. در فصل پاییز از هرس کردن گیاهان پرهیز کنید. کوددهی در این فصل برای گیاه لازم نمی‌باشد. به علت کمتر شدن نور آفتاب در این فصل برای تامین نیاز نوری گیاه حتما سعی کنید گیاهان را در یک محل نورگیر قرار دهید تا مقداری نور خورشید به آنها برسد.
۳. زمستان
در فصل زمستان به علت کاهش شدید دمای هوا امکان یخ‌زدگی برای گیاهان وجود دارد، لذا لازم است برای نگهداری گیاهان آپارتمانی در این فصل آنها را در محیطی مناسب که دمایی حدود ۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد دارد قرار دهید. از آبیاری بیش از حد گیاهان در فصل زمستان خودداری کنید. کارهایی از جمله قلمه‌گیری، کاشت بذر، پیوند زدن و… را در فصل زمستان انجام ندهید. از تعویض خاک گلدانها در این فصل خودداری کنید.
بهترین زمان برای این کار از اواخر زمستان و اوایل فصل بهار می باشد. گلدان‌های خود را نزدیک وسایل گرمایشی قرار ندهید. گیاهان در فصل سرما نیاز به کود دهی ندارند، لذا از این کار خودداری کنید. برای تامین نیاز نوری گیاه حداقل چند ساعت در روز آن را در یک محل نورگیر قرار دهید.
نکات مهم در مورد گلدان
یکی از مهمترین نکات نگهداری گیاهان خانگی جهت رشد و پرورش بهتر، انتخاب گلدان مناسب برای گیاه است. در واقع میتوان گفت گلدانها خانه گیاهان هستند و باید مطابق با نیازهای گیاه انتخاب شوند. کاری در ظاهر ساده؛ اما در عمل بسیار حساس و حیاتی! از این رو قصد داریم در این قسمت از مقاله نکات مهمی را در رابطه با انتخاب گلدان مناسب برای شما بازگو کنیم که با در نظر گرفتن آنها میتوانید یک گلدان زیبا متناسب با گیاه خریداری کنید.
۱. جنس گلدان
توجه به نوع گیاه در انتخاب جنس گلدان تاثیرگذار است. به طور کلی بهتر است برای گیاهان مقاوم به خشکی، از گلدان‌های سفالی و گیاهانی که نیاز به محیط مرطوب برای رشد دارند از گلدان‌های پلاستیکی، فلزی و سرامیکی استفاده کنید.
۲. اندازه گلدان
موقع انتخاب گلدان حتما به اندازه آن دقت کنید. برای مثال گیاهانی که به آبیاری و محیط مرطوب نیاز دارند نباید در گلدان کوچک قرار داده شوند؛ زیرا خاک در گلدان کوچک سریعتر خشک می‌شود در نتیجه این گیاهان در شرایط بدی قرار خواهند گرفت.
همچنین از قرار دادن گیاهانی که دارای ریشه‌های زیاد هستند در گلدان‌های کوچک خودداری کنید؛ زیرا در این وضعیت ریشه‌ها در حالت فشرده قرار گرفته و به مرور زمان پوسیده می‌شوند در نتیجه گیاه از بین خواهد رفت.
گلدان‌های بزرگ نیز علاوه بر دشواری در حمل‌ونقل، رطوبت را به میزان زیادی جذب می‌کنند و این موضوع برای گیاهانی که به محیط خشک نیاز دارند اصلا مناسب نیست.
۳. زهکشی گلدان
برای نگهداری گلهای آپارتمانی گلدانهایی را انتخاب کنید که دارای حداقل یک سوراخ در انتهای گلدان باشد. وجود این منافذ به دلیل خروج آب و اکسیژن رسانی به ریشه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
۴. رنگ و شکل گلدان
انتخاب گلدانی با رنگ و شکل زیبا و مناسب میتواند زیبایی را مهمان محیط خانه شما کند. شما میتوانید با در نظر گرفتن سبک دکوراسیون منزل خود گلدانهایی کلاسیک یا فانتزی را انتخاب کنید.
سوالات متداول
در ادامه به تعدادی از سوال‌های متداولی که ممکن است پیرامون نگهداری گیاهان آپارتمانی به وجود آید پاسخ خواهیم داد.
آیا گیاهان می‌توانند بدون نور زندگی کنند؟
انجام عمل فتوسنتز در گیاهان مستلزم وجود نور است. در واقع گیاهان نمی‌توانند بدون نور از طریق فتوسنتز انرژی تولید کنند و رشد و نمو آنها دچار اختلال خواهد شد پس میتوان با قاطعیت گفت گیاهان بدون نور نمی‌توانند زندگی کنند.
پنج نکته مهم در نگهداری از گیاهان چیست؟
توجه به میزان مناسب آبیاری، نوردهی، دما، خاک و کوددهی ۵ فاکتور مهم در نگهداری از گیاهان آپارتمانی می باشد.
آیا گیاهان می‌توانند در هر خاکی رشد کنند؟
خیر، خاک گیاه باید سبک و سرشار از مواد آلی باشد و دارای زهکشی مناسبی نیز باشد تا بتواند اکسیژن و آب کافی در اختیار گیاه قرار دهد.
آیا نگهداری و مراقبت از گیاهان سخت است؟
نگهداری و مراقبت از گل و گیاه کار چندان دشواری نیست، تنها با فراهم نمودن شرایط مورد نیاز گیاه از نظر آب، خاک، دما، نور و رطوبت میتوان گیاهانی زیبا و شاداب داشت.
جمع‌بندی
نگهداری گلهای آپارتمانی و مراقبت از گل و گیاه کاری ساده و لذت‌بخش است که تنها با رعایت چند نکته ساده و فراهم کردن شرایط مناسب از نظر دما، آبیاری، نوردهی، خاک، کود دهی و رطوبت میتوان به پرورش گیاهان مختلف پرداخت. شرایط نگهداری گیاهان آپارتمانی در فصول مختلف سال با یکدیگر متفاوت است که باید میزان دما، نور و آبیاری و دیگر فاکتورهای مهم برای رشد گیاه را با توجه به شرایط محیطی در فصل مورد نظر فراهم کرد.
در کنار تمامی فاکتورهای مهم گفته شده، انتخاب گلدان مناسب از نظر اندازه، جنس و زهکشی نیز برای رشد گیاه ضروری است و از نکات نگهداری گیاهان خانگی محسوب می‌شود که نادیده گرفتن آن میتواند به سلامتی و رشد موثر گیاه آسیب وارد کند.
منابع:
